پیروزی مکرون، نجات پروژه اروپا یا افزایش مهلت اتحادیه اروپا؟

سرانجام پس از ماه ها رقابت کارزارهای انتخاباتی، "امانوئل مکرون" نامزد مستقل و میانه‌ روی حزب تازه تاسیس "به پیش" برنده انتخابات ریاست جمهوری فرانسه شد. نتایج انتخابات ریاست جمهوری فرانسه می تواند واجد بیم ها و امیدهایی برای اتحادیه اروپا باشد. به نظر می رسد با وجود نکات امید بخش قابل توجه پیروزی مکرون در انتخابات ریاست جمهوری فرانسه، ورود او به کاخ الیزه را باید بیشتر به عنوان افزایش مهلت اتحادیه اروپا برای انجام اصلاحات نهادی در نظر گرفت تا نجات پروژه اروپا.

نکات امید بخش پیروزی اقای مکرون برای اتحادیه اروپا کم تعداد نیستند. نخست آنکه ماکرون احتمالا از زمان ریاست جمهوری آقای ژیسکاردستن، اروپاگراترین رئیس جمهور فرانسه بوده است. دانش آقای مکرون از نهادهای اتحادیه اروپا به دلیل نقش مهمی که در دوران وزارتش در طراحی سیاست های این نهادها داشته است قابل توجه است. آقای مکرون همچنین خواستار اصلاحاتی در اتحادیه اروپا به ویژه در منطقه یورو است. اصلاحاتی چون، اعمال یک سیاست مالی مشترک؛ ایجاد نهادی به عنوان وزارت اقتصاد در این اتحادیه و تکمیل اتحادیه بانکی اتحادیه اروپا. دیگر آنکه، نامزد جریان ضد اتحادیه اروپا، کمتر از سطح پیش بینی ها، موفق به کسب آراء مردم در دور دوم انتخابات شد. با روی کار آمدن مکرون همچنین، احتمال بازآفرینی نقش فعال و مشترک فرانسه و آلمان به عنوان موتورهای محرک اتحادیه اروپا، فزونی می یابد. نکته مهم دیگر برای اتحادیه اروپا آن است که گرچه مکرون همواره خواستار یافتن راه حلی میانه برای مدیریت خروج انگلستان از اتحادیه اروپا بوده است، حضور او در کاخ الیزه، احتمالا موجب ارتقاء موقعیت اتحادیه اروپا در مذاکرات خروج انگلستان از این اتحادیه خواهد شد. مسئله مهم دیگر به ظرفیت بالقوه آقای مکرون برای تبدیل شدن به رهبری کاریزماتیک در اتحادیه اروپا باز می گردد. چرا که به نظر می رسد یکی از مشکلات سالهای اخیر اتحادیه اروپا، فقدان رهبرانی اروپاگرا و با قدرت رهبری بالا در اروپا بوده است. نکته امیدبخش دیگر برای اتحادیه اروپا آن است که نتایج انتخابات فرانسه نشان داد که گرچه بروکسل و برخی سیاست های خاص اتحادیه اروپا، در این قاره و در فرانسه چندان محبوب نیستند، با این وجود، این ایده که اروپایی قدرتمندتر، به نفع کشورهای اروپایی است، همچنان با حمایت گسترده مردمی مواجه است. نکته قابل تامل دیگر به متناقض نما بودن انتخاب مکرون باز می گردد. به این معنا که مکرون، یک کاندیدای ضد سیستم جریان اصلی بود. در واقع نظام سیاسی فرانسه موفق به تولید آلترناتیوی جدید در درون سیستم خود شد. از این منظراحتمالا این امکان برای کشورهای اروپایی نیز مهیا خواهد شد که به جای احزاب ضد سیستم ضد اروپا و یا شکاک به اروپا، به سمت تولید جایگزین های جدید اوپاگرا بروند.

با وجود نکات امید بخش فوق، نگرانی های اتحادیه اروپا و جریان های طرفدار اتحادیه کم نیست. نخست آنکه خانم لوپن بیشتر از هر رهبر راست افراطی ضد اتحادیه اروپای دیگر در فرانسه موفق به کسب آراء مردم شده است. نگرانی دیگر اتحادیه اروپا، تکثیر نامزدهای با دستور کار آشکار شکاکیت به اروپا بوده است. پدیده ای که از آن به "مفصل بندی کنش های سیاسی بر مبنای اتحادیه اروپا" و "سیاسی شدن مفهوم اروپا"[1] یاد شده است. می دانیم در انتخابات اخیر نیز مهمترین کاندیدهای ضد و یا شکاک به اتحادیه اروپا در فرانسه در دو سر طیف انتخاباتی یعنی راست افراطی و چپ افراطی، رای قابل توجهی به دست آوردند. کاندیدهایی که با پشتیبانی گسترده کارگران مواجه شدند. کارگران و طبقات فرودستی که اتحادیه اروپا را به عنوان تسهیل گر مواجهه با پیامدهای منفی جهانی شدن می شناسند. نکته آخر آنکه، ارتقا نقش فرانسه به عنوان موتور محرکه همگرایی اروپا، صرفا در صورت موفقیت رئیس جمهور جدید در بهبود شاخصه های اقتصادی فرانسه امکان پذیر خواهد بود و تحقق این امر در فرانسه چندان سهل نخواهد بود. شاید از این منظر باشد که پیروزی مکرون را باید بیشتر به دلیل افزایش مهلت اتحادیه اروپا برای انجام اصلاحات نهادی مهم دانست نه به دلیل نجات پروژه اروپا. در این چارچوب، رهبران اروپایی و مقامات اتحادیه اروپا، چاره ای جز افزایش کارآمدی نهادهای این اتحادیه به ویژه در حوزه اقتصادی؛ دموکراتیک تر شدن و توجه به مطالبات و نگرانی های شهروندان اروپایی ندارد. افزایش کارآمدی نهادهای این اتحادیه در حوزه اقتصادی به ویژه باید با مورد توجه قرار دادن منطق پوپولیسم، سازوکارهای بازتوزیع مزایا و کاهش آثار منفی جهانی شدن را در برگیرد.